Sinh sản hữu tính là một hình thức sinh sản thường thấy trong tự nhiên. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu sinh sản hữu tính là gì? Có những hình thức nào? Hãy khám phá đáp án với giamayhutbui.com trong bài viết giải thích chi tiết sau đây nhé!
Khái niệm sinh sản hữu tính là gì?
Hình thức sinh sản hữu tính được cho là một quá trình giúp tạo ra các sinh vật mới bằng cách kết hợp vật chất di truyền có sẵn ở trong cơ thể của hai sinh vật khác nhau. Quá trình sinh sản hữu tính này được diễn ra ở cả sinh vật nhân chuẩn và sinh vật nhân mà thường không xảy ra ở các loài thực vật.
Theo các nghiên cứu khoa học gần đây thì sinh sản hữu tính là phương pháp sinh sản chính của đa số các loài sinh vật vĩ mô. Trong đó, sinh sản hữu tính sẽ bao gồm gần như tất cả những loài động vật và thực vật trên trái đất.
Do vậy, sự phát triển của quá trình sinh sản hữu tính vẫn luôn là một câu hỏi lớn. Đến thời điểm hiện tại, các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu thêm về phương pháp sinh sản đặc biệt này.
Đặc điểm chính của hình thức sinh sản hữu tính
- Sinh sản hữu tính có quá trình hình thành và hợp nhất giữa 2 loại giao tử đó sẽ là giao tử đực cùng với giao tử cái.
- Diễn ra quá trình trao đổi cũng như việc tái tổ hợp của 2 bộ gen khác nhau.
- Sinh sản hữu tính luôn được gắn liền với quá trình giảm phân để tạo thành giao tử.
Ưu điểm nổi trội của sinh sản hữu tính
- Sinh sản hữu tính sẽ giúp tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau trước mọi sự biến đổi khó lường của môi trường.
- Tạo ra sự đa dạng phong phú trong di truyền cũng như cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào, phong phú cho quá trình chọn lọc tự nhiên và sự tiến hóa.
Ý nghĩa cũng như vai trò chính của sinh sản hữu tính là gì?
- Sinh sản hữu tính sẽ giúp đảm bảo cho số lượng các loài được sinh sản liên tục.
- Gia tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau khi môi trường sống luôn có những biến đổi theo từng ngày.
- Tạo nên sự đa dạng di truyền và cung cấp nguồn vật liệu phong phú cho quá trình chọn lọc tự nhiên và tiến hóa.
- Bên cạnh đó thì sinh sản hữu tính cũng sẽ giúp duy trì các giống tốt hơn cho loài.
Xem thêm
Tìm hiểu sinh sản hữu tính ở động vật là gì?
Khái niệm
Sinh sản hữu tính ở động vật chính là kiểu sinh sản tạo ra những cá thể mới thông qua sự hình thành và hợp nhất giao tử đực đơn bội với giao tử đơn bội cái nhằm tạo ra hợp tử lưỡng bội, hợp tử phát triển thành nhiều cá thể mới. Đại diện nổi bật là: Những loài côn trùng, động vật có vú, động vật, lưỡng cư, chim, bò sát…
Quá trình sinh sản
Sinh sản hữu tính ở các loài động vật sẽ gồm có 3 giai đoạn:
- Giai đoạn hình thành nên tinh trùng và trứng
Một tế bào sinh trứng sẽ làm giảm phân tạo thành 1 trứng (n) và 3 thể cực (n).
Một tế bào sinh tinh giảm đi rồi phân tạo thành 4 tinh trùng.
- Giai đoạn thụ tinh
Thụ tinh chính là sự kết hợp giữa tinh trùng (n) và trứng (n) để hình thành hợp tử (2n).
*Có các hình thức thụ tinh cơ bản như sau:
- Thụ tinh trong: Là hình thức thụ tinh mà trứng sẽ gặp tinh trùng và thực hiện thụ tinh ở trong cơ quan sinh dục của con cái. Đại diện: Các loài bò sát, chim và thú. Đặc điểm: Đem lại hiệu suất thụ tinh cao, tỉ lệ trứng nở và con non sống sót cũng được gia tăng do cơ quan sinh sản đã hoàn thiện hơn, gặp ở cả nhóm đẻ trứng lẫn nhóm đẻ con.
- Thụ tinh ngoài: Là hình thức thụ tinh mà trứng sẽ gặp tinh trùng và thụ tinh ở bên ngoài cơ thể con cái (trong môi trường nước). Đại diện: Các loài cá, ếch, nhái,… Đặc điểm: Hiệu suất thụ tinh tương đối thấp, tỷ lệ trứng nở và con non sống sót không quá cao do cơ quan sinh sản chưa hoàn thiện, thường thuộc nhóm sinh vật đẻ trứng.
Giai đoạn phát triển hình thành của phôi thai
Hợp tử sẽ tiến hành nguyên phân nhiều lần liên tiếp để có thể phát triển thành phôi thai và tiếp tục quá trình phát triển thành cơ thể. Ví dụ: Sự phát triển phôi thai ở con người.
Tìm hiểu sinh sản hữu tính ở thực vật là gì?
Khái niệm
Theo bài giảng sinh sản hữu tính ở thực vật violet thì đây là kiểu sinh sản có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái để tạo nên hợp tử phát triển thành 1 cơ thể mới.
Đặc trưng
+ Có quá trình hình thành cũng như hợp nhất của giao tử đực với giao tử cái.
+ Có sự trao đổi cũng như là tái tổ hợp của cả 2 bộ gen.
+ Luôn luôn gắn liền với quá trình giảm phân để tạo nên giao tử.
Ưu thế nổi trội của hình thức sinh sản hữu tính so với sinh sản vô tính
+ Làm gia tăng khả năng thích nghi của thế hệ sau đối với môi trường sống luôn có sự biến đổi khôn lường.
+ Tạo ra sự đa dạng di truyền, cung cấp 1 nguồn nguyên vật liệu phong phú cho chọn lọc tự nhiên và cả sự tiến hóa.
Sinh sản hữu tính ở những thực vật có hoa
- Cấu tạo
Hoa sẽ có cấu tạo bao gồm cuống hoa, đế hoa, đài hoa, tràng hoa, nhị và cuối cùng là nhụy.
- Quá trình hình thành các hạt phấn và túi phôi
*Hình thành hạt phấn
– Tế bào mẹ (2n) có trong bao phấn sẽ thực hiện giảm phân để tạo thành 4 tế bào con (n) (bào tử đực). Các tế bào con này sẽ tiếp tục thực hiện nguyên phân nhằm tạo thành các hạt phấn (thể giao tử đực).
– Mỗi hạt phấn sẽ gồm 2 tế bào là tế bào sinh sản (tế bào bé) và tế bào ống phấn (tế bào lớn).
*Hình thành túi phôi
Tế bào mẹ (2n) bên trong bầu nhụy sẽ thực hiện việc giảm phân để tạo thành 4 tế bào con (đại bào tử đơn bội), sau đó từ 3 tế bào sẽ tiêu biến chỉ còn lại 1 đại bào tử. Đại bào tử này lại tiếp tục thực hiện nguyên phân nhằm hình thành túi phôi hay thể giao tử (gồm 7 tế bào cùng 8 nhân).
Quá trình thụ phấn cũng như thụ tinh
- Thụ phấn
– Là quá trình vận chuyển các hạt phấn từ nhị sang đến núm nhụy, sau đó hạt phấn sẽ nảy mầm ngay trên núm nhụy.
– Có 2 hình thức thụ phấn chính là: Tự thụ phấn và thụ phấn chéo.
– Thực vật hạt kín thụ phấn nhờ vào gió hoặc các loài côn trùng.
- Thụ tinh
– Là sự hợp nhất của nhân giao tử đực cùng với nhân của tế bào trứng bên trong túi phôi để hình thành nên hợp tử (2n) khởi đầu cho phôi của 1 cá thể mới.
– Quá trình thụ tinh sẽ diễn ra khi ống phấn sinh trưởng xuyên vào vòi nhụy, vào túi phôi để giải phóng 2 nhân (2 giao tử), một nhân sẽ hợp nhất với tế bào trứng để tạo thành hợp tử (2n). Nhân còn lại thì kết hợp với nhân lưỡng bội (2n) ở trung tâm nhằm tạo thành nhân tam bội (3n) phát triển thành nội nhũ để có thể cung cấp dinh dưỡng cho phôi phát triển những ngày sau này. Do đó quá trình thụ tinh cũng được gọi là thụ tinh kép, thụ tinh kép sẽ chỉ có ở thực vật hạt kín.
Quá trình hình thành nên hạt và quả
- Hình thành hạt
– Noãn đã được thụ tinh (chứa hợp tử và tế bào tam bội) sẽ phát triển thành hạt. Hợp tử thì phát triển thành phôi. Tế bào tam bội sau phân chia sẽ tạo thành khối đa bào giàu các chất dinh dưỡng được gọi là nội nhũ hay phôi nhũ.
– Có 2 loại hạt chính là hạt có nội nhũ (hạt của cây 1 lá mầm) và hạt không nội nhũ (hạt của cây 2 lá mầm).
- Hình thành quả
– Quả là do chính bầu nhụy sinh trưởng dày lên và chuyển hóa thành. Quả được hình thành không thông qua thụ tinh noãn được gọi là quả đơn tính.
– Quá trình chín của quả thường sẽ bao gồm những biến đổi về phương diện sinh lí, sinh hóa khiến cho quả chín có độ mềm mỏng, màu sắc, hương vị hấp dẫn thuận lợi cho sự phát tán hạt ra môi trường.
So sánh quá trình sinh sản hữu tính ở động vật với thực vật
Khi tiến hành so sánh hình thức sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật, các bạn sẽ dễ dàng nhận ra được sự giống và khác nhau như sau:
Điểm giống nhau
- Cá thể mới sẽ được tạo ra nhờ vào quá trình hình thành và hợp nhất của 2 loại giao tử đơn bội (n) đực và giao tử đơn bội cái nhằm tạo nên một hợp tử lưỡng bội.
- Đều phải trải qua 3 giai đoạn chính là hình thành giao tử, thụ tinh và cuối cùng là phát triển phôi thai.
- Ngoài ra, sinh sản hữu tính ở cả động vật và thực vật đều có 1 sự tổ hợp các vật chất di truyền.
Điểm khác nhau
- Ở quá trình thụ tinh: Sinh sản hữu tính ở các tế bào thực vật sẽ luôn luôn có quá trình thụ tinh kép còn ở động vật thì hầu như sẽ không có.
- Ở quá trình tạo nên giao tử.
- Ở quá trình hình thành cũng như phát triển của hợp tử.
Mong rằng những kiến thức mà chúng tôi vừa đề cập trong bài viết trên đã có thể giúp người đọc hiểu rõ hơn về sinh sản hữu tính là gì cũng như lợi ích của nó đối với môi trường sống hiện nay.
